1. Dizi Formülü Nedir
Daha önceki pek çok yazımda dizin formüllerinden bahsettim. Bu yazımda biraz daha ayrıntı vermek istiyorum. Dizi formülü nedir? Temel olarak baktığımızda dizi, içinde birden fazla değer barındıran bir yapıdır. Programcılıkla uğraşanlar bu terime oldukça aşinadır. Excel’de formüller genelde tek bir değişkeni işlemek üzere geliştirilmiştir. Örnek olarak EĞER formülünü ele alalım, bu formülde şart kısmında sadece tek bir değişkeni veya hücre içindeki değeri kıyaslama imkanınız vardır ve birden fazla değeri veya hücre aralığını bu formül ile kullanmak isterseniz formül hata verecektir.
Excel’deki dizi formülleri, formülün bir aralıktaki değerleri teker teker işlemesine izin vererek, Excel’in gücüne güç katar. İsterseniz dizi formülleri nasıldır, nedir bakalım.
2. Sabit Diziler
Elinizde farklı değerlerden oluşan bir değerler dizini olduğunu ve takip eden değerlerin, takip eden satır veya sütunlarda gösterilmesini istediğinizi varsayalım. Bu durumda ya bu değerleri teker teker hücrelere girersiniz ya da bir dizi formülü kullanırsınız. İsterseniz bir örnek vereyim; Excel’de boş bir çalışma sayfasında C2:G2 aralığını seçerek aşağıdaki formülü yazın:
={“Ahmet”;”Mehmet”;”Hasan”;”Şevket”;”Mustafa”}
Küme parantezi kullanmayı unutmayın. Küme parantezi verilerimizin bir dizi halinde belirtilmesi için gereklidir. Sonrasında CTRL+SHIFT+ENTER tuşlarına basın. Bu tuşlara bastığınızda = işaretinin soluna ve formülün en sonuna bir küme parantezi daha otomatik olarak eklenecek ve tüm seçili hücreler girmiş olduğunuz dizideki elemanların bir tanesini sırası ile gösterir.
Bu yazım türüne sabit dizi adı veriliyor. Örnek olarak bu tarz sabit diziler yinelenen hücre başlıkları için Excel’in seri işlevi gibi kullanabilirsiniz.
Dizi formülünün farkı işte bu. Dizi içindeki değerlerin hepsini tek bir hücrede göstermek yerine her bir elemanı takip eden hücrelerde gösterecek şekilde işlemek.
Eğer farklı satırlarda birbiri ile ilişkili farklı değerleri göstermek isterseniz birden fazla dizi kullanabilirsiniz tabii ancak bu farklı dizileri tek bir çok boyutlu dizi içinde birleştirmenin yöntemi de var. Tek bir dizi içinde farklı satırlarda göstermek istediğiniz değerleri \ karakteri ile birbirinden ayırmamız gerek. Yukarıdaki örnekten farklı olarak C2:G3 aralığını seçerek aşağıdaki formülü yazıp ve CTRL+SHIFT+ENTER tuşuna birlikte basarsanız
={“Ahmet”;”Mehmet”;”Hasan”;”Şevket”;”Mustafa” \ 1;2;3;4;5}
Bu sefer kod C2:G2 aralığına isimleri yazarken C3:G3 aralığına rakamları yazacaktır.
Excel dizi formülü ile değer girilmiş hücrelerin tek bir tanesini silmenize veya içindeki formülü değiştirmenize izin vermez. Eğer silmek veya formülü değiştirmek isterseniz tüm aralığı seçmeniz gerekmektedir.
Burada bir not eklemem gerek. Bu formülün yazılış biçimi İngilizce sürümde farklılık göstermekte, hatta bölge ayarlarına göre bile değişmektedir. Formül yazımında hata alırsanız Excel’in ve bilgisayarınızda kurulu olan işletim sisteminin dil ayarlarını kontrol edin veya “;” yerine “,” ve “\” işareti yerine “;” kullanın.
3. Sabit Dizileri Ad Vererek Kullanma
Sabit dizinleri ad ile kullanmak için formüller sekmesinden “Ad Tanımla” seçeneğine gireceğiz. Gelen pencereden önce kullanmak istediğimiz adı, sonra “Hedef” kısmına istediğimiz değerleri içeren dizini yazmalıyız. Ben örnek olarak “Günler” adını oluşturacağım ve değer olarak ta gün isimlerini kullanacağım.
={“Pzt”;”Sl”;”Çrş”;”Prş”;”Cm”;”Cmt”;”Pz”}
Sonrasında bu değerleri kullanmak istediğimiz aralığı seçeceğiz, örnekte 7 adet değer olduğundan 7 hücre, ve = ifadesinden sonra tanımlamış olduğumuz ismi girmeliyiz. Örnekte “Günler” adını tanımladığım için benim formülüm aşağıdaki gibi olacaktır:
=Günler
Şimdi CTRL+SHIFT+ENTER tuşlarına bastığımda formülün başına ve sonuna küme parantezi otomatik olarak konuşacak ve seçtiğim aralıkta ad ile tanımladığım değerler sırası ile gösterilecektir.
4. Sabit Dizilerin Formüllerde Kullanılması
Sabit dizilerin en faydalı olduğu konu tabii ki formüllerde kullanılabiliyor olmaları. Örnek olarak bir aralıkta yer alan en büyük 3 ve/veya en küçük 3 sayının toplamını almanız gerekiyor. Bu durumda bu değerleri BÜYÜK ve/veya KÜÇÜK formülü ile ayrı bir aralığa çekip toplama işlemi yapmanız gerek. Ancak dizi formülü ile daha hızlı bir çözüm üretebiliriz. Örnek olarak aşağıdaki gibi bir tablomuz olsun:
Tabloda gördüğünüz kırmızı renkli olan en büyük 3 rakam ve yeşil renkli olan en küçük 3 değeri toplamak için sırası ile aşağıdaki formülleri kullanabilirsiniz:
=TOPLA(BÜYÜK($B$3:$B$11;{1;2;3})
=TOPLA(KÜÇÜK($B$3:$B$11;{1;2;3})
Formülleri yazdıktan sonra CTRL+SHIFT+ENTER tuşlarına bastığınızda istediğiniz sonucu elde edeceksiniz.
Formülü incelediğimizde, BÜYÜK formülü ile girdiğimiz aralıktaki en büyük ilk 3 değerin yani 25-22-20 değerlerinin bulunduğu, bunların {25;22;20} olacak şekilde bir diziye döndürülerek TOPLA formülüne yollandığını ve sonuçta 67 değerinin geri döndüğünü görürüz.
Aynı şekilde en büyük 3 veya en küçük 3 sayının ortalamasını da benzer şekilde bulabilirsiniz.
5. Aralık Kullanan Dizin Formülü
Yazının başında belirttiğim gibi formülleri aralıkları içerecek şekilde de kullanabiliriz. Örnek olarak satılan ürün adetleri ve fiyatlarının olduğu bir tabloda toplam ciroyu bulmak için tüm ürünlerin cirosunu hesaplayıp sonra bunları toplamlarını alarak çözebilirsiniz. Örnek olarak aşağıdaki tabloya bir bakalım:
Şimdi aynı toplamı bir de dizi formülü ile yapalım, önce ara toplam değerlerini bulalım:
=(C3:C9)*(D3:D9)
Sonra ise bu değerlerin toplamını bulalım:
=TOPLA((C3:C9)*(D3:D9))
Şimdi CTRL+SHIF+ENTER tuşlarına basarak formülü dizi formülü haline getirelim.
Gördüğünüz gibi formül önce girdiğimiz iki aralıkta yer alan değerleri çarptı sonrasında elde ettiği değerler dizisini topla formülüne yollayarak tüm değerlerin toplamını buldu.
6. Dizi Formülünün Bölümlerini Görüntüleme
Dizin formülümüzü yazdıktan sonra, özellikle çok fazla aralık içeren formüllerde, formülün belirli bölgelerinin hangi değerleri döndürdüğünü görmek isteyebilirsiniz. Bu durumda formül çubuğunda değerlerini görmek istediğiniz kısmı seçerek F9 tuşuna basın. Bu sayede formülün seçtiğiniz kısmının hangi değerleri bulduğunu görebilirsiniz.
7. Tek Değer veya Aralık Döndüren Dizi Formülleri
Excel’deki bazı formüller bir aralığı işleyerek tek bir değer döndürür. Örnek olarak TOPLA, ORTALAMA, TOPLAMA, BÜYÜK, KÜÇÜK formüllerini gösterebilirim. DEVRİK_DÖNÜŞÜM, EĞİLİM, SIKLIK gibi bazı formüller ise çok hücreli aralık döndürür. Bu formüllerin dizi formüllerinde kullanımı sonrası da elimizde yine bir dizi oluşur. Örnek olarak bir önceki örnekte gösterdiğim tabloyu ele alalım, bu tabloyu DEVRİK_DÖNÜŞÜM formülü ile sütunlara yaymak isteyelim. Bunun için önce 8 sütun 3 satırdan oluşan bir aralık seçerek DEVRİK_DÖNÜŞÜM formülünü dizi formülü olarak uygulamamız gerekiyor.
Dizi formülleri üzerine anlatacaklarım bu kadar. Umarım sizler için açıklayıcı olmuştur. Lütfen yazı ile ilgili eksiklikler, hatalar var ise bana bildirin.
İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılar
DüşeyAra ve Kaçıncı Kullanımı
Mutlak ve Göreceli Hücre Başvurusu
Mantıksal Karşılatırmalar
Excel Özet Tablo
Ara İşlevi
Döngüsel Başvurular
Excel Hücre Temizleme
Belirsiz, Belirli Kesişim ve @ İşleci
PARÇAAL Formülü
You may also like this
Elinize sağlık çok güzel bir çalışma olmuş, sadece bir önerim var sayfalarınız arasında daha önceden var olan sayfalara da linkler koyabilirseniz, kullanıcı açısından faydalı olabilir. Örneğin “ad tanımla” dan bahsederken o konuda olan eğitim sayfanıza bir link koyabilirsiniz.
Tekrar teşekkürler.
Çok faydalı bir bilgi teşekkürler.
İlgili örnekte, =TOPLA(BÜYÜK($B$3:$B$11;{1;2;3}) formülüyle ilgili bir sorum var.Formülde toplam olayını almadan,dizi formülünü yukarıdan aşağıya,yani dikeyde yaptığımda sadece en büyük değeri veriyor.Sebebi nedir?
Merhaba,
Öncelike formülü yazdıkdatan sonra CTRL+SHIFT+ENTER ile dizi formülü olarak girdiğinizden emin olun. Eğer buna rağmen en büyük rakamı döndürüyor ise dil ayarlarınızı kontrol etmenizden fayda var. Bazı dil ayarlarında “;” işareti yerine “\” kullanma gereği doğabiliyor.
Saygılarımla,