1. ÇAPRAZEŞLEŞTİR İşlevi
ÇAPRAZEŞLEŞTİR işlevi Excel 2021 ve Excel 365 sürümlerine eklenmiş bir işlevdir. İşev bir değerin, yatay veya dikey bir aralık içindeki konumunu bularak geri döndürür. Eski KAÇINCI işlevinin daha geliştirilmiş ve esnek halefidir diyebiliriz. ÇAPRAZEŞLEŞTİR işlevi birebir eşleşme, ters tarama ve joker karatker kullanarak kısmi eşleşme aramayı mümkün hale getiriyor.
2. Yazılımı ve Parametreleri
ÇAPRAZEŞLEŞTİR işlevinin yazılımı:
=ÇAPRAZEŞLEŞTİR(arama_değeri; aranan_dizi; [eşleştirme_tipi]; [arama_türü])
=XMATCH(lookup_value, lookup_array, [match_mode], [search_mode])
Parametreler:
arama_değeri: Bulmak istendiğiniz değer. Hücre adresi olarak girilebileceği gibi sabit değer olarak formül içine yazılabilir.
aranan_dizi: Değerin içinde arandığı aralık.
[eşleştirme_tipi]: İsteğe bağlı olarak girilen bir değerdir, aranan değerin eşleştirilmesi için kullanılacak yöntemi belirler . Buraya girilebilecek değerler:
0 (Sıfır) Tam eşleşme. Değer girimez ise bu değer alınır.
-1 Tam eşleşme veya en yakın küçük öğe
1 Tam Eşleşme veya en yakın büyük öğe
2 “*”, “?”ve “~” gibi joker karakterler kullanarak eşleşme
[arama_türü]: İsteğe bağlı olarak girilen bir parametredir. Arama yönü ve algoritmasına etki eder. Kullanılabilecek değerler:
1 : İlk değerden son değere doğru arama
-1 : Son değerden ilk değere doğru arama
2 : Büyükten küçüğe sıralanmış bir listede ikili arama algoritması ile arama yapar. Liste sıralı değil ise hatalı sonuç döndürülecektir.
-2 : Küçükten büyüğe sıralanmış bir listede ikili arama algoritması ile arama yapar. Liste sıralı değil ise hatalı sonuç döndürülecektir.
Eğer yazılan formül aranan değeri bulamaz ise “#YOK” hatası verecektir.
3. ÇARPAZEŞLEŞTİR ve KAÇINCI Kıyaslaması
a. Varsayılan Arama
Şimdi aralarındaki farkları görmek için küçükten büyüğe artan bir listede varsayılan ayarlarla her iki işlevi de kullanalım.
Sıralanmış bir listede yer almayan “Kavun” değerini aradığımıza dikkat edin.
İlk örnekte KAÇINCI formülü ile arama yaptığımızda formül 8 değerini döndürüyor çünkü KAÇINCI formülünde eşleştirme_tür değişkeni girilmez ise otomatik olarak 1 atanır.
ÇAPRAZEŞLEŞTİR kullandığımız formül ise listede değeri bulamadığından #YOK hatasını veriyor. Eğer sürekli birebir aynı değeri arayan formüller yazıyor iseniz bu değişkeni atlasanız dahi ÇAPRAZEŞLEŞTİR hata yapmanızı engeller.
b. Artan Sıralı Listede En Yakın Küçük Değer
Eğer bu işlevleri kullanarak artan sıralamaya sahip bir listede en yakın küçük değeri bulmak istersek:
Bu durumda her iki formül de aynı sonucu veriyor. Çünkü sıralı listede “Kavun” değeri “Karpuz” değerinden sonra “Kayısı” değerinden önce yer alır.
c. Azalan Sıralı Listede En Yakın Büyük Değer
Eğer azalan olarak sıralanmış bir listede en yakın büyük değeri bulmak istersek her iki formül de aynı değeri verecektir.
d. Artan Sıralı Listede En Yakın Büyük Değer
Ancak tam tersi bir arama yapmak istersek sonuçların da birbirlerinden farklılaştığını görürüz. Örnek olarak artan sıralamaya sahip bir listede en yakın büyük öğeyi bulmak istersek:
Bu durumda KAÇINCI formülü hata döndürürken ÇAPRAZEŞLEŞTİR formülü istediğimiz değeri verdi. Burada “Karpuz”, “Kavun”, “Kayısı” şeklinde bir sıralama olduğundan “Kavun” değerine en yakın büyük değer ondan sonra gelen değer olan “Kayısı” değeridir. Ve listemizde bu değer 9. sırada.
4. Joker Karakter Kullanımı
ÇAPRAZEŞLEŞTİR işlevinin eşleştirme_tipi parmetresine 2 değeri girilerek joker karakter kullanımı ile arama yapılabiliyor. Örnek olarak:
resimdeki isim listesinde:
=ÇAPRAZEŞLEŞTİR(E3;$B$3:$B$8;2)
=ÇAPRAZEŞLEŞTİR(“*me*”;$B$3:$B$8;2)
formüllerinden birini yazdığımızda listede içinde “me” geçen metinleri arayacak ve bulduğu ilk sırayı rakam olarak geri döndürecektir. Burada dikkat ederseniz büyük küçük harf ayrımı olmadan bir kıyaslama yapılarak “me” ifadesini ilk “Demir, Merve” değeri içinde bularak bu metnin listedeki sırasını geri döndürüyor.
ÇAPRAZEŞLEŞTİR işlevi KAÇINCI işlevi gibi hem yatay hemde dikey listelerde kullanılabilir. Eğer girdiğiniz kıstaslara ve arama türlerine göre bir değer listede bulunamaz ise #YOK” hatası verecektir.
Gördüğünüz gibi bu yeni işlev ilk başta KAÇINCI işlevi ile aynı şekilde çalıştığını zannedebilirsiniz. Ancak ayrıntılara girdiğinizde KAÇINCI işlevinden daha fazla özellik barındırdığını görüyoruz. Özellikle Excel 365 ve 2022 sürümlerini kullananlara tavsiyem KAÇINCI işlevi yerine bu işlevi kullanmayı alışkanlık haline getirmeleridir.